Wyjścia i wycieczki w przedszkolu niepublicznym – co warto wiedzieć?

Przedszkole to przestrzeń, w której dzieci nie tylko zdobywają pierwsze doświadczenia edukacyjne, ale także uczą się funkcjonowania w świecie. Jednym z najcenniejszych sposobów wspierania ich rozwoju są wyjścia i wycieczki poza teren placówki. To dzięki nim mali odkrywcy poznają otoczenie, naturę, miasto, instytucje kultury, a przede wszystkim – zdobywają doświadczenia, których nie da się odtworzyć w sali dydaktycznej.
Aby jednak takie wyprawy przyniosły oczekiwane korzyści, muszą być dobrze zaplanowane. Kluczem jest połączenie atrakcyjnego programu, właściwej organizacji oraz troski o bezpieczeństwo.

Prawo i dobre praktyki w planowaniu wyjść i wycieczek przedszkolnych

Każda wycieczka lub wyjście przedszkolne musi być planowane w zgodzie z obowiązującymi przepisami, które mają chronić dzieci i zapewnić bezpieczny przebieg zajęć poza placówką.
W niepublicznych przedszkolach głównymi podstawami prawnymi regulującymi tę kwestię są m.in.: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r., dotyczące zasad bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach oraz Prawo o ruchu drogowym z 20 czerwca 1997 r., regulujące m.in. poruszanie się dzieci w kolumnach pieszych nieprzekraczających 50 metrów oraz nakazujące noszenie odblasków w konkretnych sytuacjach. Warto zauważyć istotną różnicę między przedszkolami publicznymi a niepublicznymi w zakresie organizacji wycieczek. Placówki publiczne są zobowiązane do stosowania Rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r., które precyzuje zasady organizowania wycieczek i działań krajoznawczych. Przedszkola niepubliczne nie mają takiego obowiązku, jednak wiele z nich korzysta z tego rozporządzenia jako wzoru dobrych praktyk.

Wyjścia a wycieczki – czym się różnią?

Warto rozróżnić te dwa pojęcia, bo wiążą się z różnymi wymaganiami organizacyjnymi:

Wyjście zorganizowane

• jest krótkie i zwykle odbywa się w najbliższej okolicy przedszkola,
• nie wymaga rozbudowanego harmonogramu,
• odbywane często w ramach zajęć,
• ma przede wszystkim charakter wizyty w konkretnym miejscu lub udziału w danym wydarzeniu, np. wyjście do pobliskiego sklepu, biblioteki, na pocztę, na spacer tematyczny.

Wycieczka

• trwa dłużej i często odbywa się poza terenem gminy lub miasta (może wymagać zapewnienia transportu),
• jej główny cel ma charakter krajoznawczy, rekreacyjny i edukacyjny,
• wymaga opracowania programu, harmonogramu i większej dokumentacji, np. pisemnych zgód rodziców.

Odpowiedzialność i zadania dyrektora oraz nauczycieli

Organizacja wyjść i wycieczek w przedszkolu wymaga współpracy całego personelu, jednak kluczową rolę pełni dyrektor. To on dba o to, aby odbywały się one w warunkach bezpiecznych i zgodnych z obowiązującymi przepisami. Dyrektor analizuje i zatwierdza propozycję wyjścia, sprawdza, czy przedstawiony program jest odpowiednio przygotowany oraz decyduje o tym, kto będzie kierował wycieczką i kto będzie pełnił funkcję opiekunów. Czuwa również nad pełnością dokumentacji oraz nad tym, aby liczba opiekunów była adekwatna do liczby dzieci (tj. przynajmniej jeden opiekun na 10 dzieci). Nauczyciele biorący udział w wyjściu realizują zadania o bardziej praktycznym charakterze. Osoba pełniąca funkcję kierownika wycieczki odpowiada za jej przebieg od momentu wymarszu aż do powrotu. To ona koordynuje działania pozostałych opiekunów, dba o to, aby poszczególne etapy odbywały się zgodnie z planem, regularnie sprawdza obecność dzieci i reaguje na wszelkie sytuacje mogące zakłócić bezpieczeństwo. Pozostali nauczyciele, pełniący funkcję opiekunów, koncentrują się przede wszystkim na bezpośredniej opiece nad dziećmi. Zapewniają im bezpieczeństwo podczas przejść i pobytu w miejscu docelowym, wspierają je w codziennych potrzebach, dbają o ich komfort, a w razie zagrożenia podejmują szybkie i adekwatne działania. Współpracują z kierownikiem, przekazując mu ważne informacje i pomagając w podejmowaniu decyzji, zwłaszcza w sytuacjach, które wymagają natychmiastowej reakcji.

Rejestr wyjść grupowych

Dyrektor przedszkola odpowiada za prowadzenie rejestru wyjść grupowych, który stanowi podstawowy dokument kontrolny dotyczący wszystkich wyjść dzieci poza teren placówki.  
W rejestrze znajdują się między innymi:

• cel lub program wyjścia,
• miejsce i godzina wyjścia oraz powrotu,
• liczba uczestniczących dzieci,
• imiona i nazwiska opiekunów,
• podpisy opiekunów oraz dyrektora,
• data wyjścia.

Zazwyczaj w rejestrze odnotowuje się wyjścia realizowane w obrębie danej miejscowości w ramach zajęć przedszkolnych, co pozwala na bieżące śledzenie aktywności grupy i zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom podczas krótkich wypraw edukacyjnych.

Dokumentacja, która usprawnia organizację wycieczek

Aby zapewnić przejrzystość działań oraz bezpieczeństwo dzieci, w przedszkolu niezwykle ważne jest korzystanie z dokumentów porządkujących całą procedurę wyjść i wycieczek. Jednym z nich jest wewnętrzny regulamin, który stanowi podstawę organizacyjną dla wszystkich aktywności poza terenem placówki. To w nim określa się sposób zgłaszania i przygotowywania wyjść i wycieczek, zasady zatwierdzania planów, zakres obowiązków pracowników oraz procedury postępowania w sytuacjach nagłych. Regulamin pełni funkcję przewodnika — wyznacza standardy działania i minimalizuje ryzyko nieprawidłowości zarówno formalnych, jak i organizacyjnych. Warto, aby był regularnie aktualizowany, tak aby odpowiadał aktualnym przepisom i doświadczeniom placówki. Drugim ważnym dokumentem jest karta wycieczki, czyli dokument porządkujący wszystkie informacje dotyczące konkretnego wyjazdu. Dzięki niej możliwe jest zebranie w jednym miejscu danych dotyczących uczestników, opiekunów oraz ich zadań, a także ustalenie przebiegu trasy, planu dnia czy przewidzianych przerw na posiłek i odpoczynek. Karta umożliwia również odnotowanie informacji dotyczących środków transportu, zabezpieczenia grupy czy szczególnych potrzeb zdrowotnych dzieci. Stanowi tym samym praktyczne narzędzie zarówno dla opiekunów, jak i dyrektora, a w razie potrzeby — także dokument dowodowy podczas kontroli. Wprowadzenie takich dokumentów do codziennej praktyki nie tylko ułatwia organizację wycieczek, lecz również zwiększa bezpieczeństwo dzieci i przejrzystość działań całej placówki.

Podsumowanie

Organizacja wyjść i wycieczek wymaga odpowiedniego przygotowania i klarownej dokumentacji, aby przebiegały one bezpiecznie i sprawnie, a korzystanie z nowoczesnych narzędzi, takich jak ELF EDU®, pozwala łatwiej koordynować wszystkie działania, usprawnia komunikację z rodzicami i daje pewność, że żaden szczegół nie zostanie pominięty.

Źródła:

1.     Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach,

2.     Ustawa z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym,

3.     Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

‍