Nowe standardy opieki nad dziećmi w wieku do lat 3

(wejście w życie: 1 stycznia 2026 roku)

W ostatnich latach coraz większą uwagę przykłada się do jakości opieki i edukacji najmłodszych dzieci. Wzrost świadomości społecznej na temat kluczowej roli wczesnych etapów rozwoju przełożył się na konkretne regulacje prawne. Przykładem jest podpisane 13 grudnia 2024 roku przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej rozporządzenie w sprawie „standardów opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3”. Akt prawny określa zarówno obowiązkowe wymogi (tzw. standardy niezbędne), jak i zalecenia dodatkowe (tzw. standardy podnoszenia jakości).

Poniższy artykuł przybliża najważniejsze zmiany i ich konsekwencje dla żłobków, klubów dziecięcych oraz dziennych opiekunów, a także wskazuje, jakie kroki warto podjąć, by przygotować się do nadchodzących regulacji.

‍

1. Zakres podmiotowy

‍

‍

Nowe standardy dotyczą przede wszystkim:

1. Żłobków – zarówno publicznych, jak i niepublicznych, prowadzonych przez różne podmioty (m.in. samorządy, fundacje, stowarzyszenia czy przedsiębiorców),
2. Klubów dziecięcych – organizujących opiekę nad dziećmi w wieku do lat 3 w mniejszych grupach i w elastycznym trybie,
3. Dziennych opiekunów – osób sprawujących indywidualną opiekę nad dziećmi w warunkach zbliżonych do domowych,
4. Podmiotów zatrudniających dziennych opiekunów – które ponoszą odpowiedzialność za przestrzeganie nowych przepisów i standardów.

Warto zauważyć, że choć główny ciężar wdrożenia rozporządzenia spoczywa na placówkach i opiekunach, rodzice oraz organy nadzoru (samorządy, kuratoria, inspekcje) również będą odgrywać istotną rolę w procesie monitorowania jakości realizowanych usług.

‍

2. Obszary zmian

‍

‍

a) Praca z dziećmi

Ministerstwo wprowadziło wymóg posiadania planu opiekuńczo-wychowawczo-edukacyjnego, który ma uwzględniać indywidualne potrzeby i tempo rozwoju każdego dziecka. Rozporządzenie zaleca:

• Wsparcie autonomii dziecka – np. poprzez umożliwienie samodzielnego jedzenia lub swobodnej zabawy (z zachowaniem bezpieczeństwa),
• Diagnozę potrzeb rozwojowych – systematyczne obserwacje i dostosowanie zajęć do możliwości maluchów,
• Ewaluację działań – okresową ocenę efektów pracy opiekuńczo-wychowawczo-edukacyjnej i wprowadzanie niezbędnych zmian.

Podkreśla się też znaczenie bezpiecznej i przyjaznej przestrzeni, w której dziecko ma możliwość rozwijania się w sposób naturalny, z uwzględnieniem podstawy programowej (o ile dany podmiot ją realizuje) lub celów określonych przez organ prowadzący.

‍

‍

b) Organizacja pracy personelu

Nowelizacja kładzie nacisk na:

• Podnoszenie kwalifikacji: regularne szkolenia, w tym z zakresu pierwszej pomocy, metod aktywizacji dzieci czy współpracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach.
• Bezpieczeństwo: tworzenie jasnych procedur reagowania w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia, kontroli dostępu do budynku i ochrony danych osobowych.
• Odpowiednie proporcje kadrowe: zachowanie minimalnych proporcji liczby opiekunów do liczby dzieci; w przypadku zwiększenia liczby maluchów w grupie – zapewnienie dodatkowego wsparcia.

Standardy uwzględniają także określenie maksymalnego czasu pracy personelu przy ciągłym kontakcie z dziećmi (dla uniknięcia przeciążenia) i tworzenie harmonogramów, które sprzyjają rotacji zadań w zespole.

‍

c) Współpraca z rodzicami

Rozporządzenie podkreśla wagę transparentnej komunikacji z rodzicami, zachęcając do:

• Regularnych spotkań z rodzicami, gdzie omawiane będą postępy i potrzeby dziecka,
• Działań włączających rodziców w codzienne życie żłobka/klubu dziecięcego (np. dni otwarte, warsztaty, wspólne zabawy),
• Zapewnienia narzędzi komunikacji – w tym nowoczesnych rozwiązań informatycznych, aby rodzice mogli na bieżąco śledzić informacje dot. dziecka (np. plan dnia, posiłki, ewentualne zachowania wymagające konsultacji).

‍

3. Termin wejścia w życie i okres dostosowawczy

‍

Nowe przepisy zostały ustanowione 13 grudnia 2024 r. i formalnie zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.. Jest to zatem ponad rok na wdrożenie zmian, co ma umożliwić placówkom i opiekunom:

• Dostosowanie przestrzeni żłobka/klubu dziecięcego,
• Zaktualizowanie regulaminów i procedur wewnętrznych,
• Zaplanowanie (i ewentualne sfinansowanie) szkoleń dla personelu,
• Skorzystanie z zewnętrznych konsultacji prawnych czy edukacyjnych.

Warto jednak nie odkładać zmian na ostatnią chwilę – wcześniejsze podjęcie działań pozwoli uniknąć pośpiechu, a nawet skorzystać z dofinansowań czy dotacji przeznaczonych na rozwój infrastruktury i kompetencji opiekunów.

‍

4. Jak ELF EDU może pomóc w realizacji nowych standardów?

‍

‍

Dziennik elektroniczny ELF EDU to rozwiązanie stworzone z myślą o efektywnej i przejrzystej organizacji placówek oświatowych i opiekuńczych, w tym żłobków i klubów dziecięcych. Dzięki niemu:

1. Łatwiej zachować spójność dokumentacji: Wszelkie informacje o dzieciach (m.in. plany opiekuńczo-wychowawcze, obserwacje rozwojowe czy raporty) mogą być przechowywane w jednym miejscu, co ułatwia przygotowanie do kontroli i raportowanie zgodnie z nowymi wymogami.
2. Współpraca z rodzicami staje się prostsza: Rodzice mają stały dostęp do wybranych danych w systemie (np. harmonogram dnia, posiłki, ewentualne uwagi czy wiadomości od opiekunów). W razie potrzeby można szybko wysyłać grupowe powiadomienia i wiadomości indywidualne.
3. Monitorowanie standardów i generowanie raportów: W razie zmian w prawie lub modyfikacji procedur wewnętrznych, dane w systemie można łatwo zaktualizować. Dziennik generuje też zestawienia, które pozwalają zdiagnozować ewentualne braki kadrowe czy nieścisłości w liczbie opiekunów na grupę.

Przykładowo, jeśli rozporządzenie wymaga określonej liczby godzin doskonalenia zawodowego rocznie, łatwo można zaplanować i udokumentować udział personelu w szkoleniach, a następnie wygenerować odpowiedni raport.

Podpisane rozporządzenie dotyczące nowych standardów opieki nad dziećmi do lat 3 stanowi ważny krok w kierunku podniesienia jakości i bezpieczeństwa usług świadczonych w żłobkach, klubach dziecięcych oraz przez dziennych opiekunów. Szczególny nacisk położono na rozwój dziecka, profesjonalizację kadry i włączenie rodziców w proces opiekuńczo-wychowawczy.

Chociaż termin wejścia w życie przepisów (1 stycznia 2026 r.) daje sporo czasu na przygotowanie się, kluczowe jest zaplanowanie działań już teraz. Systematyczne wdrażanie nowych wymogów pozwoli uniknąć niepotrzebnego stresu, a równocześnie może pozytywnie wpłynąć na renomę i zaufanie do danej placówki.

W kontekście nadchodzących zmian warto rozważyć wdrożenie narzędzi takich jak dziennik elektroniczny ELF EDU, który usprawni procesy dokumentacyjne, komunikację z rodzicami oraz monitorowanie poziomu realizacji wymagań ustawowych. Dzięki temu placówka nie tylko spełni normy prawne, ale również podniesie standardy pracy na co dzień – z korzyścią dla wszystkich: dzieci, rodziców i personelu.

Źródła:

• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 13 grudnia 2024 r. w sprawie standardów opieki sprawowanej nad dziećmi w wieku do lat 3 (wejście w życie: 1 stycznia 2026 r.).
• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2023 r. poz. 204, z późn. zm.).
• Materiały informacyjne Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Artykuł powstał w ramach bloga ELF EDU – dziennika elektronicznego dla przedszkoli i żłobków.

‍